Prirodne ljepote

Ponorska pećina otvorenog tipa, Ledenica se nalazi na sjeverozapadnom obodu Resanovačkog polja, na padinama Stražbenice, u ataru sela Resanovci.

Ledenica je dobila ime po ledu, koji se u zimskom periodu formira u ulaznoj dvorani i zadržava do jula i avgusta. Ulaz u Ledenicu nalazi se na visini od 878 m, odnosno 901 m, ako se uzme u obzir obod levkaste vrtače-starog ponora dubokog 23 m, na čijem se dnu nalazi ulaz u pećinu.
Istraženi dio Ledenice čija ukupna dužina iznosi 697,5 m, predstavlja samo kratak ulazni potez jednog starog, ogromnog pećinskog sistema, koji su izgradile ponorske vode Grahovskog, odnosno Resanovačkog polja. U međuvremenu, akumulativno-destruktivni procesi učinili su svoje, tj. preoblikovali su i ispregrađivali pećinske kanale, tako da je veoma teško otkriti nastavak glavnog pećinskog kanala.

Ledenica spada u red vrlo značajnih speleoloških objekata, ono po čemu se ona ističe je bogatstvo nakita,odnosno izuzetna koncentracija pećinskog nakita velikih dimenzija i prvoklasnog kvaliteta. Po zapremini i koncentraciji pećinskog nakita u odnosu na ukupnu zapreminu Ledenica se nalazi u rangu s Postojnskom pećinom. 05.06.1959.godine Ledenica je stavljena pod zaštitu kao „ prirodna rijetkost i geološki fenomen“ .
Pećinski nakit je veoma bogat i raznovrstan, po vrsti, dimenziji i boji.
Po vrsti zastupljene su uglavnom sve pojave: stalaktiti, stalagmiti, pećinski stubovi, salivi, koralni nakit, bigrene i kalcitne kade, erozivne forme, ponori, odžaci, vigled i dr.

Po dimenizijama preovlađuju visoki i masivni oblici. Visina pećinskih stubova, stalagmita i draperija kreće se pretežno od 2-10m, ali i preko 10-15m, a česti su i stalaktiti dugački 2-4m. Takođe su prisutni i tanki i dugački stalagmiti i pećinski stubovi, čija dužina iznosi više metara, a debljina 15-20cm. Ili masivni stalagmiti i pećinski stubovi u obliku kaktusa, čempresa,jela; dugačke raznobojne draperije; pećinski stubovi od draperija i stalagmita, dinamičnih kitnjastih formi; sabljasti i vretenasti stalaktiti, dugački 3-4m; bigrene nadstrešnice kao i ostaci nekih međuspratnih konstrukcija; koralni nakit; bigrene i kalcitne kade sa koralnom strukturom, ispunjene vodom i dr.
Po boji, pećinski nakit je veoma raznolik : od crne i sive boje, preko različitih gradacija okera, do sniježno bijele boje. Posebnu vrijednost i izuzetnu prirodnu rijetkost čini svjetlucavi nakit, izgrađen od kristalnog kalcita, koji se javlja na velikom broju mjesta u pećini i to bez obzira na osnovnu boju nakita, tako da ima sniježno-bijelih, rumenih i tamnih svjetlucavih površina.
U Ledenici je izdvojeno 13 dvorana, različitih dimenzija i karakteristika:
Naziv/ Dužina ( m )/ Površina ( m2 )
1. Ulazna dvorana 55 646
2. Tamni vilajet 186 2.875
3. Dvorana IV Krajiške brigade 54,5 538
4. Mramorna dvorana 66 674
5. Šarena dvorana 44,6 538
6. Dvorana krajiških heroja 43 486
7. Dvorana “27.juli 1941. “ 34 450
8. Dvorana stogova 53,2 710
9. Jezerska dvorana 24 321
10. Visoka dvorana 28,8 281
11. Mala ponorska dvorana 27 196
12. Dvorana “ Mlada Bosna “ 49,9 605
13. Sala stalaktita 31,5 157
Svega : 697,5 8.477

Ovih 13 dvorana Ledenice čine istraženi dio ove pećine i smatra se da je to samo fragment nekog ogromnog pećinskog sistema. Prema istraživanjima koja su rađena sedamdesetih godina smatra se da je ovaj pećinski sistem duži od 20m.
Ukupna dužina istraženog dijela Ledenice iznosi 697,5 m a površina 8.477 m2, širina Glavnog kanala kreće se od 2 do 40 m. a visina od 1 do 25 m.
Ulaz u Ledenicu širok je 10,9 m, a visok 2,0 m. Iznad ulaza diže se strma krečnjačka litica, koja predstavlja jednu stranu asimetrične vrtače-ponora, na čijem se dnu nalazi ulaz u pećinu.
Ulazna dvorana je silazna, kaskadna. Dno dvorane je prekriveno blokovima i siparskim materijalom. S desne strane dvorane nalazi se kotlasto proširenje, sa otvorom na tavanici, eliptičnog oblika- vigled.Vigled je erozivnog porijekla, tj. u dalekoj prošlosti bio je jedan od najstarijih ponora u fazi izgradnje pećinskog sistema Ledenica. U zimskom periodu, u Ulaznoj dvorani formira se ledeni nakit koji je po obliku i dimenzijama sličan pravom pećinskom nakitu.

Tamni vilajet je najveća dvorana u istraženom sistemu Ledenice. Ime je dobila po tamnoj boji nakita kao i neobičnim formama i dimenzijama pećinskog nakita, koji asociraju na atmosferu iz poznate narodne bajke. Zidovi Tamnog vilajeta dekorisani su dugačkim raznobojnim draperijama, ponekad kaskadnim, čija visina mjestimično prelazi 15-20m.Na tavanici su dugački nizovi stalaktita, vezani za različito usmjerene pukotinske sisteme.Sredinom dvorane proteže se greben koji je u osnovi izgrađen od blokova, na kojima je formiran krupan tamni i bijeli nakit, intenzivnog svjetlucanja. Od pojedinačnih kompozicija ističu se Baš-čelik i Karavan.
Baš-čelik je stalagmitska skupina, koja djeluje fascinantno i zastrašujuće. Ispred Baš-čelika ,pored lijevog i desnog zida, nalaze se dva monumentalna oblika, koji spadaju u najkrupnije forme Tamnog vilajeta i Ledenice uopšte. S lijeve strane nalazi se masivni pećinski stub, bogate arhitekture i kolorita. Od tavanice prema ovom stubu padaju kaskadni salivi i draperije i s njim se vizuelno povezuju. S desne strane, uzdiže se masivni crni stalagmit. Pošto se nalaze na ulazu u Tamni vilajet, dobili su naziv Stražarske kule.
Karavan je kolona stalagmita različitih oblika i dimenizija. Nalazi se na kraju grebena koji se pruža sredinom dvorane. U koloni su posebno interesantna dva stalagmita, od kojih jedan liči na kamilu, a drugi na njenog vodiča, zbog čega je cijela grupa dobila naziv Karavan.
Desna strana dvorane ispunjena je brojnim stubovima i stalagmitima, između kojih postoji pravi lavirint hodnika i prolaza. Stubovi su izgrađeni od bijelog i tamnog kalcita, koji svjetluca, zbog toga je ovaj dio Tamnog vilajeta dobio naziv Začarana šuma. Tamni vilajet se završava uzanim kanalima u nakitu, tako da nije moguće utvrditi da li se iza nakita kriju nove pećinske dvorane.Ovim suženim dijelom Tamnog vilajeta preko ulaznih kaskada dolazi se do odsjeka preko kojeg se silazi u sljedeću dvoranu. U ovom prelaznom dijelu Tamnog vilajeta, koji je potpuno ispunjen nakitom, tako da je skoro prekinuta veza sa sljedećom dovoranom, izdvojeno je nekoliko kompozicija, koje imaju legendarno-istorijsko obilježje, tj. nalaze se na granici između bajke i istorije.
Dvorana IV Krajiška brigada je izgrađena od kolona stalagmita i pećinskih stubova različitih dimenzija i boje koji idu sredinom dvorane. Desno od kolone, nalazi se interesantna kompozicija, izgrađena od crvenog i oker bigra i nosi naziv Šarena česma. Ispod česme se nalaze bigrene kadice, slične boje, koje su povremeno ispunjene vodom.
Mramorna dvorana je dobila naziv po kvalitetu pećinskog nakita, jer preovlađuje bijeli kalcitni materijal, boje mermera. Sastoji se od jednog silaznog i jednog uzlaznog poteza. U prvom dijelu dvorane pećinski nakit je razrijeđen, dok je drugi dio dvorane gotovo u potpunosti ispunjen nakitom – stubovima i stalagmitima.Ova dvorana je bogata živopisnim nakitom tako da njen nakit gradi različite kompozicije koje podsjećaju u tok svadbe.
Šarena dvorana je dobila naziv po boji pećinskog nakita, jer preovlađuje šareni i crveni nakit, koji je izgrađen od crvenog bigra ili bijelog kalcita, kasnije presvučenog bojenim materijalima. Ulazni dio dvorane sav je u nakitu i to raspolaže nekim unikatnim primjercima, kao što su pećinski stub visine 3,4m i prečnika 15m i nešto tanji stalagmit – Svijeća. Na početku dvorane, s lijeve strane,nalazi se proširenje, na čijem su podu loptasti oblici, slični magnetskim minama, dok su zidovi i tavanica obloženi sniježno bijelim kalcitnim nakitom. Proširenje je dobilo naziv Minsko polje.
Dvorana krajiških heroja ima približno kružni amfiteatralni oblik, sa kolonadom masivnih stubova i pozornicom na sredini, na kojoj se ističu stalagmiti visoki 2,5 do 2,8 m. Dvorana djeluje monumentalno i svečano kao neka antička građevina.Zidovi dvorane su obloženi bigrenim i kalcitnim nakitom, a s tavanice vise dugački stalaktiti, nizni, vezani za pukotinske sisteme a u centralnom dijelu nalazi se spomenički kompleks.
U dvorani 27.juli 1941. centralno mjesto zauzima kompozicija 27.juli 1941, po kojoj je dvorana i dobila ime. To je složeni pećinski stub, koji se sastoji od vrlo dinamičnog spoja bijelih, oštrih kalcitnih stalagmita i vitkih stubova, u obliku jarbola, koji su spojeni sa kalcitnim draperijama, koje podsjećaju na lepršave i zavijorene zastave. Ovo je najatraktivniji obliku u pećini Ledenici. Dio dvorane ispunjen je masivnim pećinskim stubovima i stalagmitima crvene boje, ispod koje, u naborima, proviruje bijeli kalcitni materijal, tako da se dobija utisak da su to ljudi ogrnuti dugačkim, crvenim kabanicama na nekom skupu. Stubovi djeluju izuzetno svečano i dostojanstveno, gotovo sudbinski, između stubova nalaze se bigrene kade ispunjene vodom, duboke do 1m.
Dvorana stogova dobila je nazi po krupnim stalagmitima, u obliku stogova i sijena. Dvorana se sastoji od jednog silaznog,komunikativnog i jednog uzlaznog, niskog i teško prohodnog poteza. Zidovi su uglavnom goli i stjenoviti, a pod glinovit. Nakitom je bogat samo silazni dio dvorane.
Jezerska dvorana je posljednja veća dvorana na pravcu Glavnog kanala. Ime je dobila po jezeru, koje se nalazi na kraju dvorane i potapa nizak i uzak kanal.Ova dvorana je siromašna nakitom. Zidovi su stjenoviti, a pod je pokriven debelim slojem gline ili bigrenom korom.
Visoka dvorana obuhvata jedan viši slijepi kanal u koji se ulazi iz Jezerske dvorane. Relativno je bogata pećinskim nakirom, posebno se ističu nekoliko tankih stubova.
Mala ponorska dvorana nalazi se u sporednom pećinskom kraku, koji se od Glavnog kanala odvaja iz dvorane Krajiških heroja.Ovo je silazna kaskadna dvorana koja je dobila ime po ponoru koji je dubok 15 m.Pećinski zidovi su obloženi nakitom pored njega nalaze se veći broj stubova I stalagmita.Desni pećinski zid je stjenovit i prelazi u ponor.
Dvorana “ Mlada Bosna “ nalazi se u produžetku Male ponorske dvorane, na njenom dnu se nalazi nekoliko dubokih ponora. Velikih je dimenzija i obiluje nakitom fantastičnih oblika. Glavni simbol ove dvorane su: “ 1914 “ i “ Gavrilo Princip “. “ 1914 “ predstavljena je širokim masivnim stalagmitom sfernog oblika, rumene boje, na čijem se vrhu nalazi nekoliko manjih stalagmita u obliku bodeža. “ Gavrilo Princip “ simbolizuje najmonumentalniji stub Ledenice, najčistijih formi. Istočni zid dvorane prekriven je najljepšim i najraskošnijim kaskadnim salivom, raznobojnim visokim do 10m.
Sala stalaktita je najmanja pećinska cjelina u sistemu Ledenica. U nju se ulazi kroz uzak i nizak prolaz u vrhu saliva, silazi se u jezero dugačko 3m a zatim u nisku i relativno široku salu. Ime je dobila po obilju dugačkih, vretenastih stalaktita, čija dužina prelazi 2m. Često dopiru do poda. Pored stalaktita u sali ima dosta pećinskih stubova i stalagmita, čija visina doseže do 4m. Pod je presvučen bigrom, u kome su formirane bigrene kade. Sala se završava kosim kanalom dubokim 6,5m koji ima karakteristike ponora.